Józef Rokitnicki

Józef Rokitnicki

Prawdzic
Data śmierci	po 11 kwietnia 1794
Ojciec	Tomasz Rokitnicki
Matka	Kunegunda Przeciszewska
Odznaczenia

Józef Rokitnicki herbu Prawdzic (zm. po 11 kwietnia 1794), polski działacz polityczny, marszałek konfederacji targowickiej w województwie płockim, wielokrotny poseł na sejm.

Był synem Tomasza i jego drugiej żony Kunegundy z Przeciszewskich, bratankiem Kazimierza (biskupa pomocniczego płockiego). Tomasz Rokitnicki (ur. 1713, zm. 1783) pełnił w latach 1775–1782 urząd kasztelana rypińskiego, był klientem prymasa Michała Poniatowskiego oraz kawalerem Orderu Św. Stanisława. Prawdopodobnie to on wystarał się dla syna o pierwszą godność szlachecką - wojskiego większego raciąskiego (1781). W 1782 Józef Rokitnicki był posłem na sejm z województwa płockiego. Sędzia sejmowy ze stanu rycerskiego w 1782 roku. Otrzymał kolejno tytuły łowczego płockiego (1786), cześnika płockiego (1787), rotmistrza 9. chorągwi kawalerii narodowej w 1 Wielkopolskiej Brygadzie Kawalerii Narodowej. Jako rotmistrz spotkał się z krytyką wizytującego oddziały Kazimierza Rzewuskiego w 1791; wkrótce potem zrezygnował z tej chorągwi. Odznaczony został w lutym 1790 Orderem Św. Stanisława.

W lutym 1792 był marszałkiem sejmiku województwa płockiego. 9 sierpnia t.r. został powołany na marszałka konfederacji targowickiej województwa płockiego, jednak wobec różnic w treści aktu założycielskiego władze konfederackie nie zatwierdziły tego wyboru i musiało dojść do powtórnego zawiązania konfederacji w tym województwie, ponownie z Rokitnickim w roli marszałka (30 sierpnia t.r.). Poseł na sejm grodzieński 1793 roku z województwa płockiego, był dość aktywnym uczestnikiem obrad. 22 lipca 1793 roku podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w II rozbiorze Polski. Na sejmie grodzieńskim w 1793 roku został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem. Działał na rzecz utrzymania liczebności armii polskiej, a w grudniu 1793 przedstawił Radzie Nieustającej memoriał dotyczący "poprawienia porządku ziem płockich", który nie zyskał akceptacji.

W majątku Rokitnickiego w okolicach Piotrkowa doszło do zjazdu szlachty w początkach insurekcji kościuszkowskiej. Władze pruskie uznały go za podejrzanego politycznie; Rokitnicki został aresztowany i wywieziony do Płocka, następnie do Torunia. W sprawie jego uwolnienia żona interweniowała u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; ostatnia pewna wiadomość dotycząca Rokitnickiego pochodzi z 11 kwietnia 1794, kiedy król, po rozmowie z pruskim posłem Ludwigiem Heinrichem Buchholtzem, zapewniał, że został on z więzienia zwolniony.

Istnieje hipoteza, że marszałek konfederacji jest identyczny z Józefem Rokitnickim, który był gorliwym stronnikiem pruskim, a w czasach Księstwa Warszawskiego zmienił orientację polityczną i wspierał Francuzów. Skrajna zmiana poglądów miała tak oburzać osoby znające przeszłość tegoż Rokitnickiego, że doszło do spoliczkowania go, a później pojedynku (zakończonego bezkrwawo) z Markiem Zielińskim w kwietniu 1808. Część autorów (m.in. Seweryn Uruski) przypisuje Rokitnickiemu stopień generała majora.

Józef Rokitnicki był żonaty z córką kasztelana płockiego Maksymiliana Sierakowskiego, Antoniną; brak danych o potomstwie. Braćmi Rokitnickiego byli Michał Kazimierz (poseł na sejm w 1784, szambelan Stanisława Augusta Poniatowskiego, marszałek targowicki ziemi dobrzyńskiej) oraz Stanisław (wojski mniejszy sierpecki, sygnatariusz aktu założycielskiego konfederacji targowickiej w województwie płockim).

Bibliografia

• Łukasz Kądziela, Józef Rokitnicki, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXXI, 1989

Linki zewnętrzne

• Józef Rokitnicki – publikacje w bibliotece Polona